Aan de slag met drijfvermogen

We gaven het al mee; de mogelijkheid om op drijfvermogen te gaan is belangrijk in en vóór moeilijke tijden. Maar hoe kan je vaardiger worden in loslaten en begrenzen én hoe kan je als omgeving daarin ondersteunen?

Als leerkracht

Grenzen stellen is kwestie van kunnen/durven/willen en vergt vaak enige oefening. Brené Brown, onderzoeksprofessor aan de universiteit van Houston, zou wel eens het antwoord kunnen hebben. 20 jaar lang doet ze al onderzoek naar moed, kwetsbaarheid, empathie en schaamte én ze is auteur van verschillende bestsellers. Rond het stellen van grenzen geeft ze 3 concrete tips mee om als individu alvast mee aan de slag te gaan (1):

1. Gun jezelf een houvast in de vorm van een mantra (en/of mascotte): het stellen en vasthouden van je grenzen kan (soms) ongemakkelijk aanvoelen, hou jezelf daarom goed voor ogen waarom je het doet. Dit vormt je mantra (“Ik zit in mijn boei”); een motto dat je voor jezelf herhaalt. Brené haalt er zelf nog een soort van “mascotte” bij: een zilveren ring die ze rond haar vinger draait en op die manier haar mantra verder aanmoedigt.
   

2. Hou een ‘frustratie-dagboek’ bij: schrijf het van je af, letterlijk. Voel je wrok, ongenoegen, frustraties, … weet dan dat deze vaak gelinkt zijn aan (het niet stellen van) grenzen. Neerschrijven helpt verwerken maar ook tot inzicht komen. Bovendien kan je zo gemakkelijker pinpointen waar je tegenaan loopt in de klas of op school. 
   

3. Oefening baart kunst: “Vandaag lukt me dat niet”, “Ik ga even op drijfvermogen”, “Nee”, test dergelijke uitspraken geregeld uit zonder het specifiek tegen iemand te hebben. Het ‘zomaar-oefenen’ laat ze zo prominenter deel uitmaken van je woordenschat. Dit zal je helpen er sneller naar te grijpen tijdens de momenten die erom vragen.

Als school

Aan scholen de boodschap om te investeren in het werkgeluk van leerkrachten, en toe te laten om af en toe, het tempo te minderen en dat leerkrachten op drijfvermogen mogen/kunnen gaan. Anders is er het risico dat je als school krijgt af te rekenen met uitval.

Dit vraagt om misschien wijzingen in cultuur, leiderschap en beleid of andere vormen van schoolorganisatie. Los van het feit dat de onderwijssector op dit vlak zeker nog extra middelen en ondersteuning kan gebruiken, kan je als school ook al stappen nemen dit op vlak.

“Walk the walk, talk the talk”, wordt in het Engels wel eens gezegd; etaleer het gedrag dat je graag geëchood ziet in het lerarenteam. De kracht van benoemen heeft ook hier zijn plaats; meegeven dat er (tijdig) op drijfvermogen kan en mag worden gegaan creëert al voor een stuk de nodige gedragen context. Wil je gaan voor optimale cultuur wijziging? Betrek dan zeker ook de leerkrachten zelf. Laat de belangrijkste spilfiguren uit het korps fungeren als “ambassadeurs”, zij behartigen de belangen van het leerkrachtenteam.

Kan je als school hulp gebruiken bij dergelijke strategische denkoefening? Dan kan Kapitein Werkgeluk aan de hand van het creatieve dialoogmodel in de navigatie workshop jullie uit de startblokken helpen.

Een afsluitende bepeinzing: ‘Ben ik dan egoïstisch?’

“Grenzen zijn een voorwaarde voor compassie en empathie.” – Brene Brown

Voor wie vreest dat op drijfvermogen gaan als egoïstisch beschouwd kan worden; ook daar kan het onderzoek van Brené Brown in geruststellen: “Begrenzen is nodig om te kunnen connecteren met de ander, we kunnen geen bruggen bouwen zonder te weten waar wij eindigen en zij beginnen.” (2). Je bewijst er dus niet alleen jezelf een dienst mee maar ook je relaties en je omgeving hebben er baat bij. Tevens een belangrijke pijler van werkgeluk .

Bronnen: 

(1)   Brown, B. (2013). De moed van imperfectie. Bruna Uitgevers Utrecht.

(2)  Brown, B. (2021). Atlas of the heart: Mapping meaningful connection and the language of human experience. Random House.

Verslag geschreven door projectmedewerkers Laura De Blaere en Sarah Daniels - © 2024 Kapitein Werkgeluk - Howest